“Ik ga nooit meer naar de gevangenis”

Foto: Katrijn Van Giel

Zonder coach was ik recht vanuit de gevangenis naar die foute gasten gestapt. Nu kijk ik alleen nog naar de toekomst, het verleden is voorbij.” Het Antwerpse project TOPcoaching (Terug Op Pad) van  CAW Metropool kreeg Youssef en vele andere jonge ex-gedetineerden op het juiste spoor. Hun recidive is laag, de intensieve begeleiding werpt zijn vruchten af.

(De Standaard,  4 oktober 2013)

“Vroeger dacht ik dat ik cool was. Ik rookte de hele dag jointjes en hing rond met kerels die inbraken pleegden en drugs dealden. Ik heb geen diploma, ik deed niets anders dan spijbelen. Op mijn achttien jaar heb ik dan een ramkraak gepleegd, ik wilde snel geld en een dikke auto”, zegt Youssef*. Het plan liep fout af, de jongeman uit het Antwerpse werd gesnapt en kreeg 5 jaar gevangenisstraf, waarvan 1 jaar effectief en 4 jaar voorwaardelijk. “Ik was gewoon dom en onder invloed van drugs. Ik was nochtans een slimme jongen, studeerde aso Wetenschappen, maar was compleet onhandelbaar. Door de scheiding van mijn ouders heb ik thuis te veel vrijheid gekregen, maar ik verwijt hen dat helemaal niet. Wij hadden het goed thuis. De frigo stak altijd vol. Ik alleen ben verantwoordelijk voor mijn daden.”

De realiteit van de Antwerpse gevangenis was een shock voor Youssef en hij kroop rechtop. “Ik ben in de eerste week naar de justitiële welzijnsassistent gestapt en kwam zo in contact met TOPcoaching. Mike heeft mij sterk gemaakt. Hij kwam mij wekelijks bezoeken, we hebben heel veel gepraat. Hij gaf me een boek over een man in een depressie die later heel succesvol werd. Ik besefte dat je je leven in handen kon nemen. Thuis en in mijn omgeving werd ik op resultaten beoordeeld. Mijn coach helpt me in het proces daarnaartoe. Dat voelt helemaal anders. Ik krijg de steun die ik nooit heb gevoeld.”

Er altijd zijn

Coach Mike Decuyper zag in die eerste dagen een labiele Youssef: “Hij was enorm beïnvloedbaar, hij wilde erbij horen. Ik heb daarom eerst op zijn motivatie en zelfvertrouwen gewerkt, op zijn wil om iets te veranderen. Maar tegelijk is confrontatie belangrijk. Hij had angst om zijn vader te bellen, dus stelde ik voor dat hij een brief zou schrijven om zijn spijt te betuigen. Tegelijk moet je als coach onzekerheden helpen weg te nemen. Deze jongens hebben doorgaans geen diploma, verliezen hun zogenaamde vrienden, denken nergens terecht te kunnen na de gevangenis. Vaak met reden. Wij zoeken samen met hen naar werk, een woning, regelen de administratie, nemen contact op met schuldeisers, enzovoort.” Youssef glimlacht: “Mike heeft met mij ook rechtertje gespeeld. Ik moet nog altijd maandelijks voor de rechter verschijnen. Om niet volledig te blokkeren of agressief te antwoorden, voeren wij dan een oefengesprek.”

Het voorbeeld illustreert de unieke aanpak van TOPcoaching. “Wij werken niet van achter een bureautje”, zegt Mike. “We nemen de nodige acties met de jongeren mee op en gaan er desnoods mee sporten of iets drinken. We vragen een duidelijk engagement, maar geven ook iets terug. De klemtoon ligt op het gezamenlijk werken naar een uitweg. Dat wekt vertrouwen, daarom zetten zij zich in. Wij zijn ook 24 op 24 uur beschikbaar. Een andere troef ligt in onze continuïteit. Wij zijn in Vlaanderen de enigen die de coaching in de gevangenis aanvatten en die ook doorzetten buiten de muren. Hij sneller we er binnen de muren bij zijn, hoe groter de kans dat de jongens onze hulp ook gebruiken buiten de muren.”

Voor Youssef wierp die intensieve aanpak alvast zijn vruchten af. Hij kwam na zes maanden voorwaardelijk vrij en woont nu bij zijn vader. Hij volbracht een opleiding als lasser en heeft daar na lang zoeken ook een baan in gevonden. “Ik ga het nu niet meer verknallen. Ze hebben veel staatsgeld in mij gestoken!”

*Fictieve naam om privacyredenen

(kaderstuk)

Coaching houdt jongeren uit de cel

TOPcoaching viert zijn vijfjarig bestaan. Het is een samenwerking tussen CAW Metropool, het Antwerps integratiecentrum de8, de gevangenis van Antwerpen, Samen Leven Stad Antwerpen en het departement Welzijn van de Vlaamse Gemeenschap. Het project telt één coördinator en 3,5 voltijds equivalente coaches en wordt gesubsidieerd door Stad Antwerpen. De doelgroep is afgebakend. Het gaat om jongeren van 18 tot 25 jaar uit Antwerpen die in de gevangenis van Antwerpen verblijven. Ze zijn allen voor de eerst keer gedetineerd en zullen op korte termijn vrij zijn. Ze nemen vrijwillig deel en hebben geen verslavings- en/of psychiatrische problemen. Van januari 2012 tot juni 2013 werden 67 jongeren begeleid. De recidive ligt op 20 procent en dat is een gunstig cijfer. Volgens het NICC (Nationaal Instituut voor Criminalistiek) belandt 44 procent van alle vrijgelaten veroordeelden in ons land terug in de gevangenis, meestal na twee jaar.

Dit artikel verscheen in De Standaard (paywall)