Les héritiers

In een Parijse middelbare school is één klas behoorlijk opstandig, de leerlingen weten zich met hun lijf geen blijf. Tot hun lerares hen warm maakt voor een nationale wedstrijd om jonge slachtoffers van de Holocaust te herdenken. Plots zien zij zich gespiegeld in anoniem leed en vinden ze hun identiteit. Les Héritiers gaat overhoop, zingeving en geloof in eigen kunnen. Die mix wordt ontroerend geserveerd.

Wie fan was van het indrukwekkende Entre Les Murs (2008) van Laurent Cantet, zit gebeiteld met deze even realistische prent van Marie-Castille Mention-Schaar. Zij verlegt de aandacht van het conflict tussen leerkracht en leerlingen naar de gevoelswereld van de jongeren. We zien subtiele gezinstafereeltjes. Een onhandelbare leerlinge (Noémie Merlant) die je een klap voor haar kop zou geven, zien we ’s avonds in een kring rond haar moeder lege bierflesjes rapen. Haar klasgenoot (Ahmed Dramé) zien we op Youtube Denzel Washington imiteren. Hij wil wel acteur worden, maar hoe daaraan te beginnen? Hij zucht en houdt het erbij. Door een klas waaien duizend dromen, gedachten en frustraties. Natuurlijk botsen die. Mention-Schaar tekent haar pionnen uit langs filmische details en je weet meteen dat je naar een slagveld kijkt. 

Slim ook van de regisseur om de geheimen van de personages pas geleidelijk vrij te geven. Aan het begin van de film leren we de klasgroep kennen, pas later komt het individu in beeld. Die filmische keuze past bij de verhaallijn: hier zitten twintig leerlingen vol hormonen en verwachtingen tegen de grote anonimiteit te vechten, tegen niemand zijn in een groep, tegen de gedachte een stip te zijn in het heelal. Wie houdt zich in al die vergankelijkheid bezig met namen van historische volkeren of hoofdsteden, met de bouwstijl van een kerk? Het kan hen allemaal verdommen en het lerarenkorps deelt in de klappen. Wanneer we de camera de lange wandeling van lerares Anne Gueguen (Ariane Ascaride) zien volgen, tussen leraarskamer en klaslokaal,voelen we die helemaal mee als een helletocht.

De prent wordt echt boeiend wanneer de leerlingen zich voor een nationale wedstrijd moeten gaan inleven in jonge slachtoffers van de Holocaust. Het maakt hun medeleven wakker en ze voelen iets om voor op te komen. Mention-Schaar toont met heel veel gevoel hoe zij zich herkennen in de overlevingsstrategie van de slachtoffers. Het lastigste kwajoeng breekt als ze leest hoe ook een kind in de concentratiekampen overleefde op brutaliteit. Prachtige vondst van de regisseur.

Les Héritiers is een fijnzinnige film. Hij doet soms wel wat braaf en voorspelbaar aan. Er mochten wat meer weerhaakjes aan zitten.

Het gaat hooguit om verkrachting

schoolMoslims kunnen er niet tegen dat een kleuterjuf in de onderbroek van hun kind zit, omdat ze ‘andere normen en waarden hebben’. Hun woede komt niet voort uit de zorg om hun dierbaren, maar is ‘gericht tegen het systeem’. Dat zou je gaan denken als je deze week de Vlaamse media volgde. Als straks het groot verlof begint, onthouden we uit de gebeurtenissen rond basisschool De Blokkendoos dat op het Antwerpse Kiel veel hysterische fanatiekelingen wonen die zich buiten de samenleving voelen gezet, niet dat er mogelijk kleuters werden verkracht. Dit geheel verwrongen beeld is de regelrechte schuld van de pers en wekt zoveel woede op dat bezorgde moslimouders straks hysterische fanatiekelingen worden die zich buiten de samenleving voelen gezet. Wat moest bewezen worden. De media hebben altijd gelijk, als je maar lang genoeg wacht.

Waarover gaat het? Een 23-jarige kleuterjuf van concentratieschool De Blokkendoos wordt verdacht van seksuele daden tegen kinderen uit haar klasje. Een moeder diende begin deze week een klacht in bij het politiekantoor nadat haar zoontje plots ongepaste seksuele handelingen bij haar verrichtte. Na doorvragen vertelde de kleine over de schooljuf. Dat nieuws verspreidde zich snel en ook vijf andere kinderen gingen aan het praten over seksueel grensoverschrijdend gedrag van de juf. Het CLB en het Stedelijk Onderwijs Antwerpen spreken van ‘verontrustende signalen’. Intussen loopt een onderzoek tegen de vrouw, maar zij werd niet door de school geschorst. Dat leidde tot woede, verbale agressie en naar verluidt een doodsbedreiging aan het adres van de directie. Schepen van Onderwijs Claude Marinower (Open Vld) heeft daarop beslist de school voor de rest van het schooljaar te sluiten. Volgens een poll op de website van Gazet van Antwerpen is 59 procent tegen die beslissing gekant.

De berichtgeving over deze hele affaire is suggestief en schadelijk. In een reportage van Terzake zien we angstige en ook woedende ouders. De journaliste heeft voor die woede een nattevingerverklaring: ‘op het Kiel wonen veel allochtonen, vaak met andere waarden en normen, ook wat seksualiteit betreft’. Dus die moslimouders doen flauw en moeten dimmen? Hoeveel gefriemel is toegelaten naar Vlaamse normen en waarden? Ook Wim Van Rompu van het CLB Antwerpen mag in de reportage zeggen dat er ‘culturele verschillen zijn tussen de westerse beleving over normale seksuele ontwikkeling en de beleving daarvan bij de bewoners op het Kiel’. Frank Noten van het Stedelijk Onderwijs Antwerpen spreekt in afstandelijke taal over ‘de feiten an sich’ versus ‘maatschappelijke issues, zal ik maar zeggen’. Lees: die ouders zijn overdreven kwaad omdat ze zich uitgesloten voelen. Ironisch genoeg voelen ze zich uitgesloten door dit soort opinies en verslaggeving. Niets erger dan betutteling en versmachting, dan ‘stilletjes maar, je voelt je wat slecht in je vel, het is zo erg niet’. Van kwaad word je woest als je geaaid wordt.

Kathleen Cools en haar gast Claude Marinower gingen gretig mee in het kansengroepengekakel en nergens kwam de logische vraag ‘zouden niet alle ouders boos zijn?’. De schepen sprak over de emotionele ravage bij het schoolteam, over cultuurverschillen en heethoofden. Het thema kindermisbruik op scholen en hoe dat te bestrijden, was op geen moment het onderwerp. De VRT ging overigens ook op een andere manier over de schreef. In de reportage komt namelijk een vader met zijn zoon op de arm doodleuk vertellen dat de jongen misbruikt werd. Die beelden gebruiken is deontologisch zeer bedenkelijk.

Farouk Özgunes stapte ook gretig in het conflictmodel en sprak voor VTM over ‘het protest van moslimmoeders’ waar ‘de consul van Marokko zich zelfs mee kwam bemoeien’ en wist dat de zaak ‘tot in Marokko leeft’ – hoe werd niet gezegd. Er kwamen zelfs ‘ouders van kinderen die niet eens hier wonen’ protesteren (solidariteit?) en er was ‘een hetze’ ontstaan tegen de juf en de directie. Hetze betekent volgens het woordenboek ‘gestook, klopjacht, campagne om haat op te wekken’. Op Radio 1 sprak Jan Hautekiet van een massahysterie.

Gazet van Antwerpen opende een discussieforum. Niet over kindermisbruik op scholen, zoals u misschien vermoedt. Neen, de krant meent te weten dat “de heisa (wat ‘gedoe’ betekent) ook haarscherp de kloof blootlegde tussen de allochtone gemeenschap en alles wat naar het ‘witte establishment’ ruikt: onderwijs, politie, parket, pers en politiek” en daar mogen alle lezers hun mening eens over geven.

De stadskrant reist van Meir naar Mekka, maar is nog niet voorbij het Zuid. Journalist Dennis Van Damme spreekt van een angstpsychose, daar op het Kiel zijn ze kennelijk rijp voor het gasthuis. Hij zegt dat ‘de bewijslast tegen de betrokken leerkracht ondertussen niet groot lijkt’ en haalt ‘een anonieme bron dicht bij het onderzoek’ aan die ‘de klagende moeder’ in diskrediet brengt, maar kan de waarachtigheid van die bron niet aantonen. Een journalist moet meer zijn dan een doorgeefluik. In een doktersattest van de betreffende kleuter, dat Van Damme kon inkijken, ‘staan geen harde bewijzen van misbruik’. Hij citeert wel uit het verslag: “Het kind is bang tijdens het onderzoek en wil zijn ondergoed niet uit doen, terwijl hij voordien net wel graag werd onderzocht. Er zijn tekenen van psychische traumatische toestand. Hij is stil en teruggetrokken. Momenteel zijn er ter hoogte van de benen verschillende echymosen (blauwe plekken, red.). Ter hoogte van de poep is er roodheid te bemerken. Hij heeft hier ook wat pijn. Doorverwijzing naar kinderpsycholoog noodzakelijk indien psychische toestand aanhoudt.” Maar er zat dus geen krijtje in zijn broek.

Politiek commentator Lex Molenaar looft Marinower om zijn beslissing de school te sluiten. Hoe de werkende ouders hun kinderen moeten opvangen, is niet meteen duidelijk. Molenaar vindt de heethoofden die de situatie misbruiken ronduit ergerlijk.

Mijn hoofd gloeit alvast van zijn krant en van het nieuws te volgen. In geen artikel of reportage hoorde ik de betrokken ouders hun beklag doen over discriminatie en uitsluiting. Ik hoorde ze geen ouderwetse uitspraken doen over seksualiteit. Ik zag en hoorde bange, kwade en ongeruste ouders met misschien wat zuiders temperament en sommige die te ver gaan, ook met hun kinderen erbij. Maar hun frustratie was gericht op de school, niet op de gehele maatschappij. Ik zag verder ouders die niet langer dan een volzin in beeld waren. Ouders waarover in de archieven een mening klaarlag.

Therapeut worden zonder een cliënt te zien?…

Nadat ik een eerder interview met hem had over relatietherapie, belde Lieven Migerode van de Belgische Vereniging voor Relatie- en Gezinstherapie en Systeeminterventie (BVRGS) mij op met een alarmerend bericht. Bij het Centrum voor Afstandsonderwijs in Antwerpen kan je slagen voor een cursus relatietherapie door vanuit je huiskamer één cursus te blokken. Dat vond ook De Standaard al te straf.

Thuis leren voor relatietherapeut

BRUSSEL – Door een cursus van vierhonderd pagina’s in te studeren, kan u bij het Centrum voor Afstandsonderwijs slagen voor een schriftelijk examen sekscounselor/relatietherapeut, zelfs zonder één cliënt behandeld te hebben.